Mehmet Uçum: Türk vatandaşlığı isminden vazgeçilemez

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu Başkanvekili Mehmet Uçum, Anayasa'da vatandaşlık tanımına dair önemli açıklamalarda bulundu. Uçum, Türk vatandaşlığının eşit vatandaşlık anlamına geldiğini vurgularken, "Türk vatandaşlığı isminden vazgeçilemez" dedi. Önceden yaptığı bir paylaşımda ise Türk vatandaşlığının etnik veya ırk temelli bir esasa dayanmadığını belirterek, bu tür çarpıtmaların yapıldığını ifade etmişti.

Mehmet Uçum'un açıklamaları, PKK lideri Abdullah Öcalan'ın PKK'ya silah bırakma çağrısının ardından başlayan Anayasa'daki vatandaşlık tanımıyla ilgili tartışmalar üzerine yapıldı. Uçum, konuyla ilgili daha önce yaptığı bir açıklamada şunları kaydetmişti:

"Türk vatandaşlığı eşit vatandaşlıktır. Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür (Atatürk). Türk vatandaşlığı, ırkçı ya da etnik bir temele dayanmaz; Cumhuriyetle kazanılmış, eşit vatandaşlık ilkesine dayalı ve devlete hukuki bağ ile bağlı bir statüdür. Bu bağlamda, vatandaşlıklar, milli devletin ve ulusal bilincin temel unsurlarına dayandığı için aynı kapsamda değerlendirilir."

Uçum, eşit vatandaşlığın iki temel kriterine de dikkat çekti:

1. Bir devlete hukuken bağlı olan herkesin, hiçbir farklılık gözetilmeksizin yurttaş sayılması.
2. Tüm yurttaşların aynı haklara ve yükümlülüklere sahip olması.

Bu doğrultuda eşit vatandaşlık, etnik ya da dinsel kimlik farkı gözetmeksizin, devlete hukuken bağlı her bireyin aynı haklara ve sorumluluklara sahip olması anlamına gelir. Türkiye’nin hukuk sistemi, vatandaşlık ilişkisini etnik, dini veya ırki bir bağla değil, yalnızca hukuki bir bağla düzenler. Dolayısıyla vatandaşlıkta hiçbir farklılık dikkate alınmaz, hukuki bağ tek ve belirleyici ölçüdür. Uçum, Türkiye’de Kürtlerin, bu ülkenin eşit vatandaşları olduğuna dair bir sorunun bulunmadığını belirterek, Kürtlerin bu kimlikleriyle gurur duymalarının önünde hiçbir engel olmadığını ifade etti.

Bununla birlikte, Uçum, bazı çevrelerin Türkler ve Kürtlerin iki ayrı ulus olduğu ve buna dayalı olarak iki ayrı vatandaşlık kabul edilmesi gerektiği yönündeki iddiaları eleştirdi. Bu görüşün Türkiye'nin bölünmesine yönelik bir emperyalist proje olduğunu ve böyle bir yaklaşımın kesinlikle kabul edilemeyeceğini vurguladı. Uçum, bu tür tartışmaların Türkiye’nin gündemine getirilmemesi gerektiğini ve böyle bir çaba gösterilirse bu çabaların kesin bir dille reddedilmesi gerektiğini belirtti.